Pamięć i Upamiętnianie
Program
Dołącz do nas na fascynującą serię webinarów poświęconą tematyce Pamięci i Upamiętnienia. W trakcie serii zagłębimy się w złożone warstwy konstrukcji pamięci, badając sposoby, w jakie społeczeństwa upamiętniają i wspominają przełomowe wydarzenia, jednostki oraz dziedzictwo kulturowe. Od dyskusji na temat praktyk memorialnych po analizę ram kolektywnej pamięci, każda sesja zaoferuje unikalną perspektywę na rolę pamięci w kształtowaniu tożsamości, stymulowaniu zrozumienia oraz uhonorowaniu przeszłości. Bez względu na to, czy jesteś naukowcem, historykiem, czy po prostu osobą zainteresowaną zgłębianiem złożoności pamięci, ta seria webinarów obiecuje być fascynującą podróżą do serca badań nad pamięcią.
-
Agnieszka Jabłońska
Współzałożycielka i dyrektorka Fundacja Urban Memory - The Urban Memory Foundation we Wrocławiu zajmującej się dziedzictwem przedwojennej społeczności żydowskiej Breslau. Menedżerka, fundraiserka, aktywistka kulturalna i badaczka judaistyki. Ma za sobą współpracę z izraelsko-palestyńską organizacją edukacyjną oraz dziesięcioletnią karierę zawodową w Brukseli, gdzie specjalizowała się w zarządzaniu wydarzeniami oraz strategiami komunikacyjnymi z udziałem programów i instytucji Unii Europejskiej. Magister Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz magister Cywilizacji Żydowskich z Hochschule für Jüdische Studien Heidelberg. Współautorka publikacji "Breslau / Wrocław 1933–1949. Studien zur Topographie der Shoah".
-
Aleksandra Janus
Antropolożka, badaczka, współautorka inicjatywy Laboratorim muzeum oraz „Muzea dla klimatu”. Interesuje ją społeczna rola instytucji kultury oraz ich relacje z odbiorcami, specjalizuje się w analizie i wdrażaniu strategii partycypacyjnych, badaniach publiczności oraz otwieraniu dostępu do zasobów dziedzictwa. W pracy akademickiej zajmuje się badaniem kultur pamięci i rolą instytucji w procesie instytucjonalizacji dyskursów na temat przeszłości. Prezeska Fundacja Zapomniane, zajmującej się odnajdywaniem i lokalizowaniem zapomnianych, nieupamiętnionych grobów ofiar Zagłady.
-
Magda Rubenfeld
Aktywistka, kuratorka i animatorka kultury. Od lat współpracuje z organizacjami żydowskimi w kraju i za granicą przy tworzeniu nowatorskich i oryginalnych projektów społecznościowych, edukacyjnych i artystycznych. Współzałożycielka licznych polsko-żydowskich inicjatyw kulturalnych. Zawodowo koordynatorka na Europę Środkowo-Wschodnią organizacji Limmud, zajmującej się oddolną edukacją żydowską i zrzeszającej 92 organizacji na całym świecie. Od 2017 współzałożycielka i współkuratorka FestivALTu.
-
Karolina Jakoweńko
Prezeska Fundacja Brama Cukermana. Ukończyła kulturoznawstwo na Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i jest certyfikowanym przewodnikiem po Regionie Śląskim. Karolina ukończyła studia podyplomowe na Instytut Judaistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Posiada certyfikat pedagogiczny Yad Vashem: World Holocaust Center, Jerusalem. Od 2016 roku jest także dyrektorem Dom Pamięci Żydów Górnośląskich, Muzeum w Gliwicach.
-
Mats Jørgen Nesjø
Nauczyciel gimnazjalny, który pięć lat temu rozpoczął pracę w Falstad Center. Obecnie kierownik ds. edukacji.
-
Johannes Börmann
Ekspert w dziedzinie praw podstawowych i z wykształcenia historykiem. Od 2015 r. pracuje w European Commission. Przez 4 lata pełnił funkcję zastępcy koordynatora ds. zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego, punktu kontaktowego dla społeczności i organizacji żydowskich oraz doradzał Komisji w zakresie reakcji politycznych. Piastował kilka różnych stanowisk w Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości i Konsumentów, Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury oraz Dyrekcji Generalnej ds. Spraw Wewnętrznych i Migracji. W latach 2021-2023 pracował jako menadżer programu Citizens, Equality, Rights and Values, największego w historii unijnego funduszu na rzecz praw człowieka, oraz zarządzał programami finansowymi skupiającymi się na zwalczaniu rasizmu i antysemityzmu, prawach podstawowych i pamięci europejskiej. Od 2023 r. pracuje jako specjalista ds. polityki w nowej Dyrekcji Generalnej ds. Instrumentu Wsparcia Technicznego i wspiera reformy sądownictwa i administracji publicznej w państwach członkowskich UE.
Czy miejsca o trudnym dziedzictwie – takie jak tereny byłych obozów pracy przymusowej/koncentracyjnych/zagłady, więzienia, areszty dla nieletnich, miejsca egzekucji, zbezczeszczone cmentarze czy domy modlitw – mogą odegrać rolę we współczesnej edukacji o prawach człowieka i kształtowaniu postaw obywatelskich? Jak odpowiednio dostosować takie instytucje i miejsca? Jak sprawić, by w pełni wykorzystały swój potencjał edukacyjny? Czy mogą stać się przestrzenią mobilizacji obywatelskiej i uwrażliwiania różnych pokoleń na przeszłe, obecne i przyszłe doświadczenia prześladowanych grup mniejszościowych, dyskryminowanych lub narażonych na wykluczenie społeczne? Czy taki model sprawdza się w Norwegii i czy można go wdrożyć także w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej? Czego możemy się od siebie nauczyć? Czy istnieje szersza perspektywa UE, z której możemy się czegoś nauczyć?
Odpowiedzi na te i inne pytania będziemy szukać podczas pierwszego w nowym roku webinaru, w całości poświęconego roli, jaką miejsca o trudnym dziedzictwie mogą odegrać w wielowymiarowej edukacji o prawach człowieka. Wysłuchamy opinii działaczy na rzecz pamięci, środowisk akademickich i osób aktywnie pracujących na co dzień z miejscami trudnego dziedzictwa kulturowego.
Wydarzenie będzie okazją do wysłuchania przedstawicieli FestivALT (Kraków), Fundacji Zapomniane (Warszawa), Bramy Cukermana w Będzinie i Fundacji Urban Memory (Wrocław), polskich partnerów zrzeszonych w Konsorcjum Pamięci Zaangażowanej (projekty NeDiPa & MultiMemo finansowane ze środków UE) zajmujące się zaniedbanymi obiektami dziedzictwa żydowskiego w Polsce.
Podzielimy się także perspektywą Fundacji Falstad Center z Norwegii. Fundacja powstała w 2000 roku jako państwowy ośrodek zajmujący się edukacją i dokumentacją historii więzień podczas II wojny światowej, międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka. Od 2006 roku ośrodek przeniósł się do dawnego głównego budynku obozu SS Falstad dla więźniów politycznych w okupowanej przez nazistów Norwegii, a wcześniej, na początku XX wieku, internatu dla niewłaściwie zachowujących się chłopców.
-
Katarzyna Winiarska
Animatorka kultury i edukatorka związana z Puszczą Białowieską, badaczka historii Żydów, doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 2002-2016 współtwórczyni i współprowadząca Uniwersytet Powszechny im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach k. Białowieży (program Fundacji Edukacyjnej Jacka Kuronia). Twórczyni i dyrektorka Teatru w stodole w Teremiskach – podlaskiej instytucji kultury, która w 2024 roku obchodzić będzie 20-lecie istnienia. Autorka Wirtualnego Muzeum Historii Żydów w Białowieży (www.jewish-bialowieza.pl), współautorka – wraz reżyserką Joanną Troc – spektaklu „Sąsiedzi, których nie ma”, opartego na zebranych przez nią opowieściach, z udziałem dzieci i młodzieży z Białowieży. Autorka wywiadu z Davidem Waldshanem, jedynej żydowskiej relacji z Białowieży w zbiorach Jad Waszem i ŻIH-u. Inicjatorka postawienia pomnika i tablicy poświęconych żydowskiej społeczności Białowieży, odsłoniętych z udziałem potomków (2019). Wyróżniona w Konkursie Nagroda POLIN (2019), zdobywczyni Dyplomu Chroniąc Pamięć za zasługi ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce (2020) oraz wyróżnienia w 3. edycji Nagrody Karty im. Katarzyny i Janusza Miernicki za działanie na rzecz pamięci historycznej służące wspólnocie obywatelskiej (2022). Od sierpnia 2021 działa jako aktywistka Grupy Granica. Należy też do grona osób aktywistycznych Sieci Forum Dialogu. Pracuje jako edukatorka w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.
Na czym w dzisiejszych czasach może polegać aktywizm w wymiarze lokalnym? Jak angażować się w działania na rzecz najbliższej nam społeczności, jak rozpoznawać jej potrzeby i reagować na nie? Jak poruszać tzw. trudne tematy i znajdować sposoby na pracę z nimi? Jak planować, przygotowywać i realizować skierowane do różnych grup odbiorczych inicjatywy teatralne, komemoracyjne i edukacyjne?
Podczas spotkania zajrzymy za kulisy współczesnych działań aktywistycznych – związanych zarówno z żydowskim dziedzictwem Polski, jak i kryzysem humanitarnym trwającym na jej wschodniej granicy.
Debaty teoretyczne zastąpimy dyskusją o realnych działaniach i omówieniem konkretnych przykładów. Interesować nas będzie znalezienie odpowiedzi na pytanie o to, jak wygląda aktywizm w praktyce, z jakimi wyzwaniami się wiąże i czy przynosi efekty.
-
Józef Legierski
Absolwent teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Przestrzeń jego zainteresowań stanowią związki między teatrem, sztukami performatywnymi a teoriami pamięcioznawczymi. Interesuje się także badaniami nad formą zielonych upamiętnień oraz założeniami Miast Szczęśliwych. Bada związki dziejowe związane z przepracowywaniem trudnego dziedzictwa historycznych obiektów bliskich dla społeczności żydowskiej. Miłośnik pamięci wielokierunkowej Michaela Rothberga oraz pamięci agonistycznej wyprowadzonej z politycznych i socjologicznych założeń Chantale Mouffe. Współpracuje z Ośrodkiem Badań nad Kulturami Pamięci przy Uniwersytecie Jagielloński w Krakowie.
Zapraszamy na inspirujący webinar poświęcony pamięci emigracyjnej. Podczas tego spotkania zgłębimy historię i kulturę emigracji oraz jej wpływ na formowanie tożsamości jednostki i społeczności. Omówimy różnorodne aspekty pamięci emigracyjnej, w tym praktyki upamiętniania, narracje migracyjne oraz wyzwania związane z zachowaniem dziedzictwa kulturowego poza ojczystymi stronami. Bez względu na to, czy interesujesz się historią emigracji, czy też chcesz lepiej zrozumieć wpływ migracji na nasze społeczeństwo dzisiaj, ten webinar zapewni ciekawą perspektywę na temat pamięci emigracyjnej. Dołącz do naszej dyskusji i odkryj bogactwo i znaczenie tego fascynującego obszaru badań.
-
Jóżef Legierski
Absolwent teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Przestrzeń jego zainteresowań stanowią związki między teatrem, sztukami performatywnymi a teoriami pamięcioznawczymi. Interesuje się także badaniami nad formą zielonych upamiętnień oraz założeniami Miast Szczęśliwych. Bada związki dziejowe związane z przepracowywaniem trudnego dziedzictwa historycznych obiektów bliskich dla społeczności żydowskiej. Miłośnik pamięci wielokierunkowej Michaela Rothberga oraz pamięci agonistycznej wyprowadzonej z politycznych i socjologicznych założeń Chantale Mouffe. Współpracuje z Ośrodkiem Badań nad Kulturami Pamięci przy Uniwersytecie Jagielloński w Krakowie.
Podczas webinaru eksplorować będziemy różnorodne inicjatywy pamięci lokalnej oraz ich wpływ na społeczność lokalną. Omówimy praktyczne aspekty zachowania dziedzictwa kulturowego na poziomie lokalnym, w tym organizowanie wydarzeń kulturalnych, renowację zabytków, tworzenie muzeów lokalnych i wiele innych. Nasze dyskusje skupią się także na roli społeczności w kształtowaniu pamięci lokalnej oraz na sposobach angażowania się w te działania. Niezależnie od tego, czy jesteś częścią społeczności lokalnej, czy też po prostu interesujesz się lokalną historią i kulturą, ten webinar zapewni inspirującą perspektywę na temat pamięci lokalnej i jej znaczenia dla współczesnego społeczeństwa. Dołącz do naszej dyskusji i poznaj różnorodne inicjatywy pamięci lokalnej oraz ich wpływ na nasze życie codzienne.