Pamięć wielokierunkowa

Pamięć wielokierunkowa – termin opisujący to, co dzieje się, gdy w przestrzeni publicznej dochodzi do konfrontacji różnych historii przemocy, a zwłaszcza napięcia wynikające z zestawienia ze sobą pamięci różnych ludobójstw, w tym niewolnictwa, kolonializmu i nazistowskiego ludobójstwa europejskich Żydów. Kategoria ta stanowi próbę przekroczenia logiki „pamięci rywalizującej”. Koncepcja ta proponuje, aby postrzeganie pamięci różnych wydarzeń jako konkurujących ze sobą o publiczną uwagę zastąpić myśleniem relacyjnym: wzajemnym wspieraniem się tych historii, ich produktywnym negocjowaniem, wzajemnymi odwołaniami i zapożyczeniami. Autorem koncepcji opisanej w książce Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji (wyd. polskie 2015, przeł. K. Bojarska) jest Michael Rothberg.