Serdecznie zapraszamy do udziału w Święcie Meiselsa, które odbędzie się w sobotę, 16.03.2024 r.
Celem Święta Meiselsa jest popularyzacja wiedzy o Dowie Berze Meiselsie (1798-1870) – naczelnym rabinie Krakowa, a później Warszawy, przedsiębiorcy, polityku, orędowniku przyznania Żydom pełni praw obywatelskich oraz patriocie gorąco popierającym polskie dążenia narodowowyzwoleńcze – oraz integracja lokalnej społeczności.
Chcemy przybliżyć – mieszkankom i mieszkańcom Krakowa, ale także turystkom i turystom odwiedzającym miasto – nieznany, chlubny rozdział polsko-żydowskiej współegzystencji przez pryzmat innego okresu historycznego, niż dominująca w mnemonicznej panoramie Krakowa (oraz całego kraju) Zagłada.
Święto Meiselsa to inicjatywa społeczno-edukacyjno-kulturalna, która wydobędzie patrona ulicy z anonimowości, a dodatkowo pozwoli stworzyć prawdziwie sąsiedzki, sprzyjający integracji klimat w miejscu zdominowanym przez turystykę.
W programie między innymi: wykłady (dr Paweł Szapiro, Karolina Jakoweńko, Pamela Grajny-Brzezińska), koncert Mojše Band, rozmowy, degustacje kuchni żydowskiej w okolicznych lokalach i inne atrakcje.
Szczegółowy program poniżej (więcej szczegółów otwiera się po kliknięciu na wybrane wydarzenie)
Program wydarzenia
16.03.2024
11.00
[Wykład] Dow Ber Meisels a sprawa polska. O udziale Żydów w budowie nowoczesnego społeczeństwa II Rzeczypospolitej.
Paweł Szapiro
Centrum Kultury Żydowskiej, ul. Meisela 17
Dow Meisels
Prasa Ilustrowana
Równouprawnienie
Historia
12.30
[Prezentacja] Dom Modlitwy Chewra Tehilim przy ul. Meiselsa
[Wykład] Dow Ber Meisels a sprawa polska. O udziale Żydów w budowie nowoczesnego społeczeństwa II Rzeczypospolitej.
Paweł Szapiro
Historyk holokaustu, edukator, autor i publicysta. Specjalista od stosunków polsko-żydowskich i prasy podziemnej w Polsce. Autor licznych publikacji, między innymi przełomowej "Wojny żydowsko-niemieckiej", opisującej stosunek społeczeństwa polskiego wobec Żydów i powstania w getcie, na podstawie analizy polskiej pracy konspiracyjnej. Recenzje jego książek ukazały się między innymi w dodatku literackim do magazynu "Times". Kurator, kolekcjoner sztuki i ekspert w dziedzinie historii sztuki. Inicjator projektu Żyd Niemalowany i prezes Fundacji. Wieloletni kurator wystawy "Żyd Niemalowany", której zrealizował niemal 70 odsłon w Polsce i na świecie. Specjalista w dziedzinie XIX-wiecznej prasy ilustrowanej.
16.03.202411.00
Centrum Kultury Żydowskiej, ul. Meisela 17
Dow Meisels
Prasa Ilustrowana
Równouprawnienie
Historia
Wykład dotyczyć będzie fenomenu XIX-wiecznej prasy ilustrowanej jako istotnego narzędzia budowania wizji nowoczesnego społeczeństwa polskiego w okresie, w którym żył i działał Dow Ber Meisels. Goerg Brandes, XIX-wieczny duński publicysta, ów moment historyczny opisuje był następująco:
"Polacy, zarówno chrześcijańskiej, jak i żydowskiej wiary, czuli, iż choć nie tworzą jednej społeczności, są jednakże jednym narodem. Bratanie się ludu z Żydami rozwiązało w Warszawie w r. 1860 kwestię równouprawnienia tych ostatnich, a gdy w lutym 1861 r. na Placu Zamkowym strzelano do klęczącego tłumu, który wobec rosyjskich armat zaintonował śpiewy narodowe i błagał Boga, by Polakom wrócił „Ojczyznę i Wolność” Żydów ogarnął nieodparty pociąg do wyraźnego i jawnego zamanifestowania swych uczuć narodowych. Masy ich udały się pod przewodem rabinów do kościołów katolickich, podczas gdy chrześcijanie tłumnie zbierali się w synagogach, a tu i tam śpiewano jedne i te same hymny."
(Georg Brandes, Indtryk fra Polen, København 1888).
Ten relatywnie nieznany szerokiej publiczności okres przybliżony zostanie w bogato ilustrowanym wykładzie, podczas którego zostaną pokazane także oryginalne, unikatowe grafiki z Kolekcji “Żyd Niemalowany”.
[Prezentacja] Dom Modlitwy Chewra Tehilim przy ul. Meiselsa
Pamela Grajny-Brzezińska
Dyplomowana konserwator dzieł sztuki. Absolwentka Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Jej praca magisterska wykonana pod kierunkiem prof. Edwarda Kosakowskiego otrzymała wyróżnienie w Konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków RP i Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków na najlepsze prace studialne, naukowe oraz popularyzatorskie, dotyczące ochrony zabytków i muzealnictwa. Kwalifikacje zawodowe poszerzała poprzez uczestnictwo w praktykach konserwatorskich, na przyklad podczas praktyki muzealno-konserwatorskiej w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Posiada wiedzę o historycznych, tradycyjnych technikach i technologiach wykonywania dzieł, co pozwala jej na tworzenie kopii technologicznych. W dorobku zawodowym posiada liczne prace dokumentacyjne, badawcze i konserwatorskie wykonywane samodzielnie oraz w gronie doświadczonych zespołów konserwatorskich, które były realizowane przy wielu cennych obiektach zabytkowych w Polsce, (m. in. przy Archikatedrze św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Lublinie, Katedrze pw. św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy, Zamku Lubomirskich i Potockich w Łańcucie, Domu modlitwy Chewra Thilim w Krakowie, Kościele św. Piotra i Pawła we Lwowie, czy Bazylice św. Małgorzaty w Nowym Sączu).
16.03.202412.30
Centrum Kultury Żydowskiej, ul. Meisela 17
Dziedzictwo
Konserwacja
Zabytek
Podczas prelekcji zaprezentowane zostaną rezultaty badań konserwatorskich nad historią zabytkowych - jak się okazuje: unikatowych w skali całego kraju - polichromii Domu Modlitwy Chewra Tehilim, znajdującego się przy ul. Meisela 18. Prelegentka przedstawi wizualizacje potencjalnej rekonstrukcji zabytkowych polichromii oraz zachęci słuchaczy do podjęcia namysłu nad tym, jak dbać o wspólne dziedzictwo historyczne. Opowie także o swojej praktyce konserwatorskiej i pracy z zabytkami.
[Rozmowa] Będzin, miasto niedaleko od Krakowa
Karolina Jakoweńko
Współzałożycielka Fundacji „Brama Cukermana” działającej od 2008 roku. Na skutek działań Fundacji zostały wpisane do rejestru zabytków woj. śląskiego oraz poddane renowacji zabytkowe polichromie znajdujące się w dawnym żydowskim domu modlitwy w Będzinie. W latach 2008 – 2010 Fundacja stworzyła szlak turystyczno-edukacyjny przedwojennych żydowskich przedsiębiorstw pod nazwą „Hurtownia Manufaktury” – na terenie Będzina, Sosnowca i Dąbrowy Górniczej. Od 2009 realizuje program “Świadkowie Historii: Będzin”, w ramach którego przeprowadzane są wywiady ze starszymi mieszkańcami miasta, pamiętającymi przedwojenny żydowski Będzin. Współautorka audioprzewodników po dziedzictwie żydowskim w 11 miastach województwa śląskiego pn. „Opowieści Nieobecnych”. Obecnie związana także z działalnością Domu Pamięci Żydów Górnośląskich (oddział Muzeum w Gliwicach), gdzie pełni funkcję kierownika. Laureatka nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów (2014), nagrody „Chroniąc pamięć” – nadawanej Polakom zaangażowanym w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce i dialog polsko-żydowski (2013) oraz Zagłębiowskiej Nagrody Humanitas (2014).
Piotr Jakoweńko
Piotr Jakoweńko Współtwórca Fundacji Brama Cukermana działającej na rzecz zachowania pamięci o
żydowskiej społeczności Będzina. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach na Wydziale
Grafiki na kierunku Projektowania Graficznego. Od 2006 r. pracuje jako niezależny projektant grafiki
specjalizujący się w grafice wydawniczej i projektach wystawienniczych. Od 2015 r. członek kolektywu
architektonicznego SENNA, w ramach którego odpowiada za grafikę identyfikację wizualną oraz
wystaw muzealnych m.in.:
- Wystawy stałej „Historia Żydów na Górnym Śląsku” dla Muzeum w Gliwicach (2016-2018);
- Wystawy czasowej „Obcy w domu. Wokół Marca 68” dla Muzeum Historii Żydów Polskich
POLIN (2018);
- Wystawy stałej „Beit Almim” w pawilonie na cmentarzu żydowskim na Bródnie dla Gminy
Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie (2018);
- Instalacji plenerowej „Bez cienia. Kryjówki getta warszawskiego” dla Muzeum Historii Żydów
Polskich POLIN (2022);
- Typografii w projekcie pomnika „Oneg Szabat” na cmentarzu żydowskim w Warszawie. (2022);
- Wystawy stałej „Spójrz-Przypomnij” w Domu Pamięci Płońsku (2021-2023);
- Wystawy czasowej Natalii Romik „Kryjówki – architektura przetrwania” (Warszawa-Szczecin-
Frankfurt, 2022-2024);
16.03.202414.00
Centrum Kultury Żydowskiej, ul. Meiselsa 17
Renowacja
Dziedzictwo
Troska
W Będzinie, podobnie jak w Krakowie, zachowały się dwa historyczne żydowskie domy modlitwy – w tzw. Bramie Cukermana oraz Mizrachi. Dwa oficjalnie uratowane, odrestaurowane oraz udostępnione dla zwiedzających. Kolejne dwa obecnie są w trakcie odkrywania i choć kondycja ich jest fatalna, to władze miasta być może podejmą próbę ich renowacji. Jak wiemy z będzińskiej Księgi pamięci podobnych miejsc przed wojną było ok. 80., jest więc czego szukać. Choć przedwojenna historia obu miast – Będzina i Krakowa – różni się, dzisiaj ciekawym wydaje się porównywanie współczesnych losów zabytków. W Krakowie oba zachowane domy modlitwy znajdują się na ulicy Meiselsa – w ścisłym centrum Kazimierza – dzielnicy doskonale rozpoznawalnej na całym świecie i słynącej z dobrze zachowanej tkanki dawnego żydowskiego miasteczka. W Będzinie, który jest smutny i pusty, domy modlitwy również znajdują się w centrum miasta wybudowanego przez dawnych mieszkańców. I choć Będzin nie słynie z turystycznej otwartości, to jednak domy modlitwy wydają się być należycie zabezpieczone i zagospodarowane. W Krakowie w jednym z domów siedzibę ma Centrum Kultury Żydowskiej, drugi jest… popularnym barem. O losach będzińskich historycznych domów modlitwy, długiej i wyboistej drodze do ich zabezpieczenia i odnowy, opowie Karolina Jakoweńko.
[Spacer z przewodnikiem] Kazimierz Unseen
Michael Rubenfeld
Michael Rubenfeld to artysta i producent teatralny z Winnipeg, obecnie mieszkający w Polsce. Wielokrotnie nagradzany jako aktor i dramaturg, pracował na planach filmowych i deskach teatralnych w Kanadzie, USA i Europie. Wystąpił w północnoamerykańskiej premierze „Naszej Klasy” Tadeusza Słobodzianka w Toronto i Filadelfii. Michael jest obecnie dyrektorem artystycznym grupy teatralnej Selfconscious Productions. Wraz z Sarą Garton Stanley zrealizował cztery spektakle dla Selfconscious, w tym „We Keep Coming Back”, który ilustruje złożoności współczesnych polsko-żydowskich narracji, a swoją premierę miał w 2016 roku na Krakowskim Festiwalu Kultury Żydowskiej i Teatrze Kana w Szczecinie. Został ponownie pokazany w 2017 podczas FestivALTu, i od tego podróżował po Polsce i innych częściach Europy oraz Kanadzie.
16.03.202415.30
spotkanie w ogródku Mleczarni, ul. Meiselsa 15
Spacer
Namysł
Dziedzictwo
[Po angielsku]
Spacer “Kazimierz UNSEEN” mierzy się z historią i współczesnymi wyzwaniami dotyczącymi żydowskiego dziedzictwa Kazimierza. Stoi w opozycji do „żydowskości” skomercjalizowanej, utowarowionej, sprzedawanej turystom i utrwalającej stereotypy. Spacer nie ucieka od tematów trudnych i często bolesnych, nieoczywistych i zaskakujących, które związane są ze współczesnymi wyzwaniami dzielnicy. Spacer ten powstał jako jeden z projektów FestivALTu. Jak tłumaczy Michael Rubenfeld, współdyrektor FestivALTu: Stworzyliśmy Kazimierz UNSEEN z miłości do żydowskiego dziedzictwa na Kazimierzu oraz z obawy o jego przyszłość. Jest to miejsce niezwykłe, ale także obarczone wieloma złożonościami i paradoksami, które tak się opatrzyły, że wydają się normalne. Właśnie z tym chcieliśmy się zmierzyć, dzieląc się naszymi przemyśleniami, zachęcając do bardziej krytycznego spojrzenia. Spacer w dużej mierze skupia się właśnie na miejscach dziedzictwa zlokalizowanych przy ulicy Meiselsa.
[Koncert z przemarszem przez ulicę] Mojše Band
16.03.202417.30
start w ogródku Mleczarni, ul. Meiselsa 15
Koncert Uliczny
Nowe Brzmienie
Mojše Band to zespół reprezentujący przede wszystkim żydowską tradycję muzyczną z Europy środkowo-wschodniej. Na scenie europejskiej dał się poznać za sprawą nowatorskiego podejścia do żydowskiego dziedzictwa z regionów dawnych Węgier. Zespół brał udział w wielu prestiżowych wydarzeniach i projektach muzycznych na całym świecie: Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie, Festiwalu Kultury Żydowskiej Mazal Tov! w Koszycach, Festiwalu KlezMORE w Wiedniu, Festiwalu Tachana HaRishona w Jerozolimie, Festiwalu Kultury Żydowskiej Šamajim w Třebíci, Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA we Wrocławiu, Pohoda Festival w Trenczynie, Sziget Festival w Budapeszczie, festiwalu Czech Music Crossroads i wielu innych. Odbył także trasę koncertową w Niemczech, Holandii, Polsce i Izraelu. Mojše Band to finaliści Światowego Konkursu Muzyki Żydowskiej w Amsterdamie w 2017 roku i zdobywcy prestiżowej nagrody Youtube Award tego konkursu za lata 2018-2019. Zespół regularnie mapuje także żydowskie dziedzictwo muzyczne z terenów byłej monarchii austro-węgierskiej, w ramach tej działalności publikując albumy z tytułami inspirowanymi nazwami konkretnych regionów (Zipserim ̶ Oberzips w 2018, Sárosi ̶ Šarišskí w 2020).
Ta strona używa plików cookie. Przeczytaj więcej o naszej Polityce Cookies, w której informujemy o celu stosowania przez nas plików cookies. Jeśli klikniesz Akceptuję – zgadzasz się na zainstalowanie marketingowych plików cookies na swoim urządzeniu w celu dostosowania naszych reklam do Twoich potrzeb.
ul. Meiselsa
Centrum Kultury Żydowskiej, ul. Meisela 17
