Cykl wydarzeń towarzyszących Akcji Żonkile we Wrocławiu

Cykl pięciu wydarzeń w tym:

1) Spotkanie ze studentami Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, 13.04.2023. Spotkanie zorganizowała na Wydziale Humanistycznych Nauk Medycznych dr Agata Strządała, specjalizująca się w etyce lekarskiej i naukowej, bioetyce oraz historii kultury i nauki. Tematem rozmowy związanej z cyklem NeDiPa był „Etyczny wymiar eksperymentów medycznych na ludziach podczas II wojny światowej”.

2) „Historie z getta warszawskiego w perspektywie biograficznej", 14.04.2023 w Barbarze.

Program:

Część 1: „Poszukiwania genealogiczne potomków” – spotkanie z Martą Maćkowiak moderowane przez Ulę Rybicką (Fundacja Żydoteka). Podczas spotkania porozmawiamy o odkrywaniu historii osób, które były więźniami getta warszawskiego. Genealożka Marta Maćkowiak przybliży nieznane historie z getta, a także podpowie, jak skutecznie szukać informacji na temat zaginionych osób. Zastanowimy się nad metodami rozmowy o przeszłości z osobami, które przeszły przez traumatyczne doświadczenia oraz pochylimy się nad różnorodnością losów osób, które przebywały w getcie.

Część 2: „Nieukończone życia – sztuka i biografie, które nas angażują” – spotkanie z Bente Kahan i Katarzyną Taczyńską, moderowane przez Kamillę Biskupską. Rozmowa prowadzona przez Kamillę Biskupską z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego z artystką i działaczką Bente Kahan oraz badaczką Katarzyną Taczyńską będzie dotyczyć wyjątkowych biografii żydowskich artystów tworzących w getcie warszawskim: śpiewaczki Marysi Ajzensztadt, malarki Geli Seksztajn i rysownika Beniamina Rozenfelda, a także innych artystów z różnych krajów, więzionych i zgładzonych za swoje pochodzenie, dzielących tragiczny los europejskich Żydów w czasie II wojny światowej. Ich biografie i twórczość stanowią podstawę multimedialnego projektu Fundacji Bente Kahan Nieukończone życia / Unfinished Lives (https://unfinishedlives.eu).

3) „Historia, doświadczenie, pamięć - Zagłada Żydów w Warszawie i Breslau/Wrocław", 16.04.2023 w Barbarze

Program:
Część 1: wykład pt. „Pamięć żydowska, pamięć polska, pamięć wspólna? Jak po drugiej wojnie światowej kreowano pamięć o powstaniu w getcie warszawskim” Tamary Włodarczyk. Pamięć o powstaniu w getcie warszawskim to jeden z najważniejszych elementów tożsamości polskich Żydów po II wojnie światowej. Proces kształtowania się tej pamięci w Polsce na przestrzeni kilkudziesięciu lat to niezwykła opowieść o tym, jak w oficjalnym nurcie próbowano nadawać temu wydarzeniu nowe treści, dostosowywać je do bieżących celów politycznych, polonizować, a nawet stopniowo odbierać mu żydowski charakter. To także historia kreowania jednych bohaterów powstania, wymazywania innych albo świadomego pomijania niektórych uczestniczących w powstaniu środowisk lub organizacji. Niezwykle interesujące jest to, jak w tym procesie odnajdywały się organizacje żydowskie, a przede wszystkim Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, które od 1951 roku było żydowskim współorganizatorem oficjalnych obchodów i depozytariuszem pamięci o powstaniu w getcie warszawskim.

Część 2: wykład pt. "Czy w Breslau (dziś Wrocław) było getto?"
Getto jest częścią zarówno historii miast jak i historii Żydów w Europie. W czasie II wojny światowej Niemcy utworzyli na ziemiach polskich ok. 400 gett. Najczęściej granice zamkniętej dzielnicy żydowskiej wyznaczał wysoki na kilka metrów mur uzbrojony drutem kolczastym, a bram pilnowała uzbrojona policja. Największe getto na okupowanych ziemiach polskich zostało zorganizowane przez Niemców w Warszawie. Niespełna trzy lata później wybuchło tam pierwsze powstanie miejskie w okupowanej Europie – Powstanie w Getcie Warszawskim.
A jak wyglądała sytuacja niemieckich Żydów w latach 30. i 40. XX wieku we Wrocławiu, ówczesnym niemieckim Breslau? W mieście nie było muru ani drutu kolczastego, ale czy nie było getta? W jaki sposób Żydzi niemieccy byli prześladowani i na czym polegała gettoizacja społeczności żydowskiej w Breslau? Czy Żydzi w Breslau byli traktowani inaczej niż Żydzi w Warszawie? Na te i inne pytania odpowiemy podczas spotkania w Barbarze 16 kwietnia z badaczką Moniką Piechotą.

4) Rysowanie "Łąki Żonkili dla bohaterów i cywilów” pod pomnikiem Powstania w Getcie Warszawskim we Wrocławiu. 19.04.2023. Inicjatywa została zorganizowana wspólnie z aktywistką Agatą Ganiebną dla uczniów dawnej żydowskiej szkoły podstawowej Szalom Alejchem. Byli wychowankowie skutecznie zachęcali przechodniów do przyłączenia się do akcji rysowania kredą żółtych żonkili na chodniku. Efektem była narysowana kredą łąka żonkili pokrywająca większą część chodnika przed pomnikiem, która pozostała w przestrzeni publicznej do pierwszego tygodnia maja.

Tego dnia, 19 kwietnia, wolontariusze POLIN i UMF uczcili rocznicę powstania wręczając przechodniom papierowe żonkile - symbol powstania w getcie warszawskim. Wydarzenie było częścią całorocznej akcji upamiętniającej organizowanej przez Muzeum POLIN w Warszawie.

5) Spotkanie informacyjne z uczniami XV Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, 20.04.2023 r. Uczniowie wysłuchali wykładu Moniki Piechoty na temat prześladowań społeczności żydowskiej Wrocławia w okresie międzywojennym. Następnie wzięli udział w spotkaniu online z Tamarą Cohn Gazit – wnuczką historyka Willy’ego Cohna – która przedstawiła temat szerzej.